Aan de schandpaal

Wie kent de verhalen niet dat mensen, aan de schandpaal gesteld, werden bekogeld met eieren en tomaten? Je ziet het zo voor je: op een vol marktplein, omringd door een opgehitste menigte, werden de tentoongestelde criminelen niet alleen voor paal gezet, ze werden ook getrakteerd op een regen van stenen, kluiten modder, poep van rondlopende dieren en volgens de overlevering ook op eieren en tomaten. Ik associeer dit beeld altijd met de middeleeuwen, de periode uit de geschiedenis waarin iedereen die een beetje van het pad af raakte op niet mis te verstane wijze gestraft werd.

Maar maakt dat smijten met van alles en nog wat naar veroordeelden, de middeleeuwers dan tot een van de eerste serieuze voedselverspillers? Voor schut staan op het marktplein omdat je een brood hebt gestolen voor je hongerige kinderen en dan bekogeld worden met tomaten en eieren? En waarom zou men dan kiezen voor tomaten en eieren? Omdat die zo lekker uit elkaar spatten als je ze met enige kracht tegen iets hards (bijvoorbeeld een hoofd) aangooit? Of omdat het vrijkomende tomatensap en eierstruif zo lekker de nek van de terechtstaande crimineel in druipt en de straf daarmee nog onaangenamer maakt? En hadden die middeleeuwers dan ergens in de keuken een mandje tomaten en eieren klaarstaan voor de grijp? Of namen ze een speciaal tasje mee naar de markt met daarin wat eieren en tomaten voor 'je-weet-maar-niet-als'?

Ondanks dat de schandpaal tot in de 18^de eeuw een populaire manier was om iemand te bestraffen voor het één of ander misdrijf, tomaten hebben de gestraften zeker niet op zich af zien komen. Simpelweg omdat de tomaat pas rond 1750 door de Spanjaarden vanuit Midden Amerika meegenomen werd naar Europa.

Nee, het hele idee dat je met je hoofd en handen vast in een houten plaat, midden op een  marktplein, bekogeld werd met heerlijke, voedzame en uiterst gezonde tomaten en eieren, is een verzinsel. Middeleeuwers waren niet gek!

De Spanjaarden daarentegen... Door de eeuwen heen hebben zij toch een beetje een haat/liefde verhouding gehouden met de tomaat. Toen ze de planten meenamen uit Midden Amerika hadden ze geen idee wat ze er mee moesten en waren het de Italianen en Fransen die er achter kwamen dat je de vruchtjes aan de plant, toen nog goudgeel van kleur, kon eten.

Inmiddels weet de Spanjaard de tomaat iets meer te waarderen, maar eens per jaar breekt in Buñol de tomatenhel los en vieren de Spanjaarden La Tomatino. s’ Werelds grootste voedsel(verspil)gevecht. Alleen al hiervoor zou de schandpaal weer heringevoerd moeten worden!